Vissers in Nederland krijgen een dringende waarschuwing: een exotische roofvis, de zogeheten noordelijke slangenkop, is gespot in Europese wateren en mogelijk onderweg naar onze rivieren en plassen. Het klinkt als iets uit een sciencefictionfilm, maar dit dier kan dagenlang op het land overleven en vormt een serieuze bedreiging voor onze lokale natuur.
Wat is de slangenkop en waarom is hij zo gevaarlijk?
De noordelijke slangenkop (Channa argus) heeft zijn roots in Azië, maar duikt de laatste jaren vaker op in Amerikaanse — en recent ook Europese — wateren. Dit beest ziet eruit als een soort kruising tussen een paling en een python: tot wel 90 centimeter lang, met een gevlekte huid die je zo in een Discovery-documentaire verwacht. Geen grapje: deze vis kan letterlijk het water uit kruipen en over modderige oevers glibberen, zoekend naar een nieuw leefgebied.
Waarom moet u ingrijpen?
Volgens het Nederlandse Instituut voor Biodiversiteit verschillen de slangenkoppen flink van onze eigen snoek of paling. Ze zijn agressiever, vreten jonge vissen op en concurreren met inheemse soorten om voedsel. specialisten waarschuwen dat een slangenkop in een vijver of kanaal de balans snel verstoort — met risico’s voor alles wat daar leeft.
- Ze overleven dagen buiten water dankzij hun unieke luchtademhaling.
- Ze eten bijna alles wat beweegt: kikkers, kleine vogels, garnalen.
- Hun eieren en larven spreiden zich razendsnel in nieuwe wateren.
Hoe herkent u de slangenkop?
Zie u een vis met een langgerekt lichaam, brede bek vol tanden en een soort slangenprint over zijn lijf? Ga niet dichterbij — maak een foto en waarschuw de lokale visserijvereniging of Rijkswaterstaat. In mei 2025 werd in het Belgische Maasgebied een exemplaar gevangen dat tot verbazing van de vanger uren op het asfalt bleef spartelen. Op Google verschijnen inmiddels foto’s uit het Groene Hart en bij Rotterdam.
Wat te doen bij vangst?
De autoriteiten zijn duidelijk: de vis moet onmiddellijk worden gedood. U kunt het dier om humane redenen het beste — hoe onaangenaam ook — onthoofden of door de kieuwen doorsnijden. Het belangrijkst: stop het kadaver in een stevige, afgesloten plastic zak. Gooi het absoluut niet terug in het water of aan de kant — de slangenkop is verrassend taai en kan opnieuw in het water komen. Dit is geen broodjeaapverhaal; kan gewoon echt gebeuren.
Hoe komen ze hier terecht?
De meeste vondsten blijken terug te voeren op aquariumhouders die hun exotische vissen ‘vrijlaten’ — vaak met de beste bedoelingen, maar met desastreuze gevolgen. Soms worden jonge vissen als aas gebruikt door sportvissers (tegen de regels in), of liften ze mee in het water van boten. De verspreiding gaat sneller dan je denkt — en voorkomen is echt beter dan genezen.
Wat doen instanties aan deze vis?
In enkele vijvers rond Amsterdam zijn al maatregelen genomen: hekken geplaatst, water gecontroleerd en vissers actief geïnformeerd. Het Instituut Natuur & Milieu raadt iedereen aan alert te blijven en vangsten direct te melden via de landelijke meldlijn invasieve exoten.
Praktische tips voor vissers en natuurliefhebbers
- Check nieuwe vangsten altijd goed, zeker als u iets ongebruikelijks tegenkomt.
- Laat gevangen slangenkoppen nooit terug in het water of achter op het land.
- Maak een duidelijke foto, noteer de locatie en meld het direct.
- Gebruik nooit exotische vissen als aas — het risico op verspreiding is te groot.
- Volg lokale nieuwsberichten en updates van Waterschap en Rijkswaterstaat.
Een onverwachte uitdaging voor Nederland
Het klinkt misschien als een bizar probleem uit Amerika, maar onze eigen sloten en polders zijn kwetsbaar. Houd uw ogen open aan de waterkant — en wie weet voorkomt u de volgende ecologische ramp. In deze tijd van snelle reizen en klimaatverandering is waakzaamheid belangrijker dan ooit.
