Het klinkt als iets uit een nachtmerrie: een zwangere vrouw in Kameroen wordt gebeten door een tapijtslang, net voordat ze haar kind ter wereld brengt. Deze hoogst zeldzame en tragische gebeurtenis werd onlangs beschreven in de New England Journal of Medicine en houdt inmiddels ook hier in Nederland de gemoederen bezig.
Een fatal cocktail van complicaties
Volgens co-auteur Yap Boum was het de combinatie van ernstige vergiftiging door de beet en de daaropvolgende complicaties die het voor deze jonge moeder fataal maakte. Het stel je voor: slechts zeven maanden zwanger – en dan in één klap alles verliezen door een slang die buiten Afrika nauwelijks bekend is.
Symptomen die alles verraden
De patiënte, 25 jaar oud en anoniem gebleven, meldde zich bij het ziekenhuis van Poli District met hevige buikpijn, bloedingen en weeën die kwamen en gingen. Wat de artsen meteen opviel: haar voet was gezwollen en er zat een bijtwond. Kort daarvoor, vertelde ze, was ze buiten op haar erf door een tapijtslang gebeten.
De giftige impact van de tapijtslang
Deze slang, lokaal bekend als de ‘saw-scaled viper’, beschikt over een bijzonder giftig en agressief karakter. Jaarlijks vallen er volgens experts wereldwijd duizenden doden door, nog meer dan door beroemdere soorten als de koningscobra. De laboratoriumwaarden bevestigden direct het ergste: haar bloed stolt nauwelijks meer, wat typisch is na zo’n beet.
Wie was er op tijd?
Toen de artsen haar antiserum gaven en haar toestand leek te stabiliseren, kreeg de jonge vrouw op de derde dag op de afdeling plotseling sterke pijn en steeg de bloeding opnieuw. Tegen ieders verwachting in zette de bevalling door en bracht ze alsnog een gezonde jongen van 3,4 kilo ter wereld.
Een korte vreugde
Lang duurde het geluk niet. Door aanhoudend bloedverlies werd de vrouw overgebracht naar een groter ziekenhuis, waar de diagnose ‘acute nierfalen’ werd gesteld. Ondanks intensieve behandeling met extra antiserum en bloedtransfusies, overleed ze nog diezelfde dag.
Het belang van snelle medische hulp
Volgens de behandelend arts Hamdja Moustafa hadden ze weinig kunnen uitrichten zonder de snelle geboorte van haar zoon. Die timing was voor de baby misschien wel haar redding – bij slangenbeten tijdens de zwangerschap zijn zowel moeders als baby’s vaak kansloos.
Zijn tapijtslangen echt zo dodelijk?
In Nederland hoor je zelden over deze soort, maar wie op reis gaat naar West-Afrika – bijvoorbeeld voor werk met organisaties als Cordaid of Artsen zonder Grenzen – moet weten: de tapijtslang is klein, snel en extreem agressief. Het gif is niet het allersterkste op aarde, die eer heeft de inland taipan uit Australië, maar de agressiviteit zorgt voor talloze slachtoffers.
- Snelle symptomen: bloedingen, hartritmestoornissen en uiteindelijk orgaanfalen
- Behandeling vereist direct antiserum en vaak zelfs bloedtransfusies
- Zonder hulp overlijdt tot 10% van de gebeten slachtoffers
Wat leert Nederland hiervan?
We staan er nauwelijks bij stil, maar slangenbeten vormen wereldwijd nog steeds een groot medisch probleem – en niet alleen bij avonturiers of expats. Weet u dat de Nederlandse apotheken op Schiphol standaard antiserums in huis houden voor reizigers richting risicogebieden?
Dus, mocht u ooit voet zetten op Afrikaanse bodem: laarzen aan, zaklamp mee en altijd even checken onder het bed bij het slapen. Soms hangt het leven – ook in 2025 – aan een zijden draadje.
