U denkt misschien nooit twee keer na over het elastiekje waarmee u uw stroopwafels dichtbindt of post bij elkaar houdt — tot u ziet hoe ze eigenlijk worden gemaakt. Onlangs trok een uitbundige Instagram-video (opgenomen in India, uiteraard) volop aandacht in Nederland, en dat is niet gek. Het productieproces van zo’n doorsnee elastiekje is een verrassend fascinerende mix van chemie, handwerk en — zo te zien — nog niet overal even moderne veiligheidsregels.
Van rubberboom tot brutaal bandje
Het hele traject begint bij de rubberboom, meestal ergens in Zuidoost-Azië of India. boeren tappen deze bomen — letterlijk met een mesje de bast inkerven — en vangen de witte latex die eruit komt op in emmers. Het doet nog het meest denken aan het winnen van esdoornsiroop, maar dan met een flinke portie tropisch zweet erbij.
Daarna gaat de latex naar een kleine fabriek, waar enorme vaten staan te wachten. Hier wordt het rauwe sap samengevoegd en roeren arbeiders er kleurstoffen, zuren en nog heel wat andere stoffen doorheen. Fun fact: volgens rubberband.com gaat er vaak azijnzuur of mierenzuur bij, zodat de rubberdeeltjes zich hechten. een soort slijmfeest voor gevorderden — en u raadt het al, knoeien is hier aan de orde van de dag.
Regen van reacties
De Instagram-community in Nederland was direct enthousiast — bijna niemand wist dat er zóveel handwerk achter zo’n klein elastiekje schuilgaat. “Weer wat geleerd vandaag,” reageerde iemand, en een andere kijker schreef droog: “Hier kan ik rustig van slapen. Top.” Grappen bleven ook niet uit: “Zijn deze elastiekjes nou echt minder verwerkt dan onze kroketten?”
Opvallend weinig bescherming
Niet alles aan het proces was even geruststellend. Ondanks dat latex en chemicaliën niet direct gezellig klinken, werkte bijna niemand in de video met handschoenen of een mondkapje. Sandalen en tanktops — de dresscode leek eerder op een warme dag op Texel dan op een fabriek. Meerdere volgers uiten hun zorgen: “Zo werken met chemicaliën kan toch niet gezond zijn?”
Gezondheidsrisico’s op de werkvloer
Het is niet zomaar een punt van discussie. Het RIVM en internationale instanties wijzen er al jaren op dat werken in de rubberindustrie risico’s geeft op onder meer longziekten, huidproblemen, en zelfs bepaalde vormen van kanker. Volgens het Amerikaanse CDC zijn er “oversterftegevallen vastgesteld onder medewerkers van rubberfabrieken, met name aan blaas-, maag- en longkanker”. De exacte boosdoener is lastig aan te wijzen omdat de cocktail van stoffen telkens wisselt — maar veilig kan anders.
Waarom u dit wilt onthouden
- De simpele elastiekjes op uw bureau hebben een reis gemaakt langs tropische bossen, chemische vaten en hardwerkende handen in India.
- Achter elk ogenschijnlijk simpel product zit een verhaal — en vaak meer arbeid dan u denkt.
- De volgende keer dat u met elastiekjes een bosje tulpen bindt: bedenk even waar ze vandaan komen. Of, als u tijd heeft, trakteer uzelf op het origineel: zelf latex tappen in een Surinaamse toko.
Heeft u een elastiekje bij de hand? Kijk er eens anders naar. Soms zit de grootste verrassing — en een tikje ongemak — gewoon om ons heen.
