Zelden krijg je als archeoloog de kans om een stukje Bijbelse geschiedenis te betreden. Toch is dat precies wat onderzoekers in Jeruzalem nu meemaken: zij hebben restanten gevonden van een lang vergeten legerkamp dat licht werpt op een van de meest mysterieuze verhalen uit het Oude Testament.
Wat is er precies opgegraven?
Een team van onderzoekers stuitte bij Ammunition Hill — voor velen bekend als een belangrijk plek uit de moderne militaire geschiedenis van Israël — op resten van een eeuwenoud militair basiskamp. Volgens hun analyse zou dit het kamp zijn van het Assyrische leger, dat volgens Bijbelverhalen zo’n 2.700 jaar geleden de stad Jeruzalem omsingelde.
De Daily Mail bracht afgelopen zondag het nieuws; sindsdien gonst het door internationale vakpers — begrijpelijk, want op de plek is mogelijk hét decor blootgelegd van het wonderbaarlijke verzet van Jeruzalem.
Een nacht, 185.000 doden en één engel
Volgens de overlevering — beschreven in 2 Koningen 19:35 — stuurde God in die kritieke nacht een engel, die het kamp van de belegeraars binnendrong. ’s Ochtends bleek het leger letterlijk weggevaagd: 185.000 soldaten zouden dood zijn aangetroffen. Of het nu een epidemie was, vergiftiging of een ongebruikelijke strategische aanval — wetenschappers debatteren daar nu al eeuwen over.
Het verhaal achter de Assyriërs en hun grote ambitie
Tussen 1.365 en 609 voor Christus heersten de Assyriërs over een groot deel van het Midden-Oosten. Onder koning Sanherib probeerde het rijk alle handelsroutes richting de Middellandse Zee te domineren. Op een reliëf uit zijn paleis zie je zelfs een plattegrond van een militair kamp naast de afbeelding van de val van Lachis, een stad op een steenworp van Jeruzalem.
Archeologie ontmoet moderne technologie
Archeoloog Stephen Compton en zijn team zochten in historische luchtfoto’s uit 1910 en legden deze naast de plattegronden uit Assyrische reliëfs. Het resultaat? Ze vielen nagenoeg samen: een ommuring, aardewerk dat inmiddels op 2.600 jaar wordt gedateerd — en sporen van het leven op een uitvalsbasis die abrupt werd verlaten.
Hoe weet je zeker wat je ontdekt hebt?
We weten het eerlijk gezegd nooit honderd procent, maar het bewijs stapelt zich op. De patronen van de muur en de locatie kloppen met oude beschrijvingen. De gevonden scherven passen precies in het tijdsbeeld. En — toeval bestaat niet — hetzelfde soort kamp kwam uit op landkaarten van andere steden die door de Assyriërs werden belegerd.
Compton zei hierover in een recente persverklaring: “Vaak kunnen we met deze vondsten meteen nieuwe locaties aanwijzen van oude steden, waarvan de precieze plaats altijd een raadsel was.”
Wanneer feiten en mythes elkaar raken
En het geschiedde in die nacht, dat de engel van de Heer uittrok en in het leger van de Assyriërs 185.000 man sloeg; en zij werden, toen zij ‘s morgens vroeg op stonden, gevonden als dode lichamen.
— 2 Koningen, 19:35
Niet alleen 2 Koningen maar ook Jesaja (37:36-38) en 2 Kronieken (32:21) herinneren aan de machtige overwinning van de Israëlieten. Uiteraard zijn er alternatieve verhalen: zo vertelt de Griekse versie over muizen die de leren riemen van de boogschutters kapot knaagden — de waarheid ligt vermoedelijk ergens tussen mythe en feit. Dit oudere verhaal blijft fascineren, of je nu zelf religieus bent of gewoonweg geïnteresseerd in het verleden.
Vandaag te zien, morgen alweer verborgen?
De archeologen hopen meer militaire basissen en oude steden op te sporen door deze mix van veldwerk en historische fotografie. Voor inwoners van Jeruzalem geeft het een extra laag aan bekende plekken als Ammunition Hill — wie had gedacht dat ze bovenop zo’n spannende geschiedenis zaten?
Waarom is deze vondst belangrijk voor u?
- Regionale trots: Stukken uit de Nederlandse archeologie zijn zelden zo tot de verbeelding sprekend, maar in Israël duiken regelmatig vondsten op die de wereldpers halen.
- Nieuwe onderzoeksmethodes: Wie weet wordt de techniek van luchtfotografie bij ons straks net zo standaard als in het Midden-Oosten.
- Tijdreizen in eigen stad: Voor bezoekers van Jeruzalem — iets om bij stil te staan, wanneer u de tram pakt of een pita bestelt op een straathoek.
Tenslotte
Of u nu Bijbelvaste historicus bent of gewoon nieuwsgierig naar vergeten verhalen, deze vondst uit 2025 toont weer eens aan hoe het verleden onder onze voeten blijft verrassen. Sla deze op — u weet nooit wanneer u er in een pubquiz over begint!
