De afgelopen vier jaar zorgen een handjevol orka’s voor flinke opschudding langs de Atlantische kust van Europa. Vooral bij Spanje en Portugal rammen ze, tot grote verbazing van schippers, op ruim 700 boten – en sommige schepen zijn zelfs gezonken. De orka’s lijken weinig onder de indruk en trekken zich weinig aan van hun reputatie als ‘zee-bengel’, zo blijkt keer op keer.
Een nieuw rapport van de Internationale Walviscommissie (2025) onthult de meest waarschijnlijke reden achter dit gedrag van deze imposante zeezoogdieren. En nee, het draait niet om wraak of voedsel – het zijn gewoon jongerenstreken.
De zee, saai? Voor jonge orka’s blijkbaar wel
Onderzoeker Renaud de Stephanis, voorzitter van het Spaanse CIESC (Conservación, Información y Estudio sobre Cetáceos), legt uit: “Voor een orka is de zee eigenlijk best saai. Honden op het land hebben speeltjes, mensen – of stokken. Maar orka’s hebben behalve water niet zo veel om mee te doen.” Daarom kiezen jonge orka’s dus massaal voor het ‘leuk’ maken van de omgeving: spelen met bootroeren.
De jonge orka’s in de regio hebben tijd over, veel energie én zin in wat spanning – en maken van het loswrikken van scheepsroeren een soort onderwatercompetitie. Volgens expert Alexandre Zerbini: “Er is alle reden om te geloven dat die orka’s er echt plezier in hebben. Het is spelen – maar ze beseffen natuurlijk niet dat deze lol behoorlijk kwalijke gevolgen kan hebben voor mensen.”
Waarom nu pas? Orka’s volgen trends, net mensen
Opvallend: het botsen is een vrij recent fenomeen. Volgens walvis-onderzoeker Naomi Rose (Animal Welfare Institute) zijn orka’s gevoelig voor groepsgedrag, vooral pubers. “In de jaren 80 droegen sommige orka’s zalmen op hun hoofd – simpelweg omdat ze elkaar na-apen.”
De huidige trend om op roeren te knallen bewijst tegelijk hun intelligentie: “Iets alleen maar doen omdat het je amuseert, dat is behoorlijk geavanceerd gedrag.” Opvallend: het gedrag piekt in de lente en zomer – precies als er veel plezierboten op het water zijn. Na september wordt het weer rustiger, en verdwijnen de orka’s grotendeels uit beeld.
Hoe bescherm je je boot tegen nieuwsgierige orka’s?
- Probeer touwtjes rond je roer te hangen – volgens De Stephanis lijken de bewegende slierten op kwallen, waar orka’s doorgaans een hekel aan hebben.
- Check lokale meldingen – in havens als A Coruña of Sagres wordt het orka-nieuws goed bijgehouden op Facebook en Telegram. Fijn voor wie richting het zuiden wil zeilen.
- Blijf rustig en verander niet plots van koers – paniek maakt de situatie vaak alleen maar spannender voor de dieren.
Pikant feitje
Orka’s zijn niet alleen nieuwsgierig – ze zijn ook meesters in het communiceren met kliks en fluittonen. Het zou zo maar kunnen dat die botenrages als een soort ‘jeugdtaal’ onder de whales leven. wie weet is het volgend jaar weer iets anders.
Tot slot
Wie deze zomer het ruime sop kiest, weet: de kans bestaat dat u in gezelschap van een jeugdige orka-groepje bent. Ze zoeken avontuur – u hopelijk vooral ontspanning. In ons kikkerlandje delen we de wateren graag, maar een intact roer is wel zo prettig op het IJsselmeer of bij Scheveningen.
Blijf op de hoogte, wees voorbereid en deel vooral uw ervaringen met andere schippers in de regio. Met een beetje slimheid en wat touwtjes op de goede plek blijven mens én orka buiten schot.
