Stel je voor: je maakt een ochtendwandeling met je hond langs het strand — en ineens ontdek je iets wat je leven kan veranderen. Precies dat gebeurde in Ayrshire, Schotland, waar de 37-jarige visser Patrick Williamson met zijn hond liep. Zijn viervoeter vond tussen het wier een vreemde klomp die, voorzichtig gezegd, niet erg fris oogde. Toch vermoedde Patrick meteen dat het iets heel bijzonders was: ambergris, oftewel walvisbraaksel.
“Op de vissersboot hoorde ik vaak verhalen over ambergris, maar meegemaakt had ik het nooit,” vertelt Patrick. “Mijn hond rende er direct op af — ze liet zelfs haar bal vallen. Dat gebeurt bijna nooit, dus ik wist dat er iets aan de hand was.” Leuke twist: ambergris geldt onder kenners als de ‘schat van de zee’ en zelfs als ‘zwevend goud’ — het woord alleen al klinkt als mysterie en avontuur.
Wat is ambergris en waarom is iedereen er dol op?
Ambergris ontstaat in de darmen van potvissen. Terwijl deze indrukwekkende dieren vooral op inktvissen jagen, kunnen niet alle stukjes (zoals de scherpe snavels) worden verteerd. Soms blijven deze restjes hangen en klonteren jarenlang samen tot een harde massa: ambergris. Volgens het Natural History Museum beschermt ambergris zelfs de organen van de walvis tegen scherpe delen van zijn prooi.
Overigens: wetenschappers discussiëren al decennia of een walvis zijn ambergris daadwerkelijk uitbraakt, of het toch gewoon in de grote boodschap meekomt. Het resultaat is hetzelfde — vindt u het op het strand, dan heeft u letterlijk goud in handen.
Veel geld waard: van kustvondst tot parfumindustrie
Ambergris heeft zijn waarde vooral te danken aan exclusieve parfumeurs. In haute couture-geuren van Chanel tot Guerlain wordt het gebruikt omdat het geuren langer op de huid houdt. In 2025 blijft de vraag naar natuurlijke geuringrediënten stijgen — reden dat ambergris nog steeds miljoenen op kan leveren. Zo werd in 2024 op de Canarische Eilanden een stuk van 9,5 kilo gevonden, geschat op bijna €465.000. En in 2021 leverde een klomp van 127 kilo vissers zelfs ruim €1,4 miljoen op.
Hoe herkent u ambergris?
- Uiterlijk: Grijsachtig, brokkelig, soms met zwarte of gele vlekken
- Geur: Eerst onaangenaam — na verloop van tijd ruikt het aards of ziltig, bijna kruidig
- Smeltproef: Houd een hete naald tegen het oppervlak — bij echte ambergris smelt het direct
Williamsons vondst woog zo’n 155 gram: niet de grootste, maar toch potentieel waardevol. “We probeerden de hete naald-test — hij smolt meteen, precies zoals hoort. De volgende stap? Ik breng het naar de Universiteit van Glasgow voor onderzoek,” zegt hij.
Honden snuffelen vaak de schat op
Opvallend: het zijn vaak honden die ambergris opmerken op het strand. Hun scherpe neuzen ruiken het onmiskenbare aroma van deze bijzondere substantie — zelfs tussen het zeewier op Wassenaar of de Waddeneilanden. Dus, woont u in Noordwijk of gaat u vaak uitwaaien op Texel? Neem uw hond mee. Wie weet heeft u wél die jackpotwandeling.
Wat nu met de vondst?
De ontdekking van ambergris wekt altijd sensatie op — de telefoon van Patrick stond roodgloeiend. “Iedereen stuurt berichtjes, zelfs journalisten van de Scotsman wilden het weten. Wat ik met de vondst doe? Nog geen idee. Maar de komende maanden is ieder strandbezoek ineens een stuk spannender.”
Op Nederlandse stranden vinden strandjutters incidenteel ook ambergris. Heeft u iets bijzonders gevonden? Laat het testen bij een natuurhistorisch museum of een universiteit (in Leiden of Groningen bijvoorbeeld). Een unieke kans voor een onverwachte meevaller – en een sterk verhaal voor bij de borrel.
