Wist u dat een deel van uw dagelijkse gewoontes en zelfs uw uiterlijk misschien wel afkomstig is van Neanderthalers? Uit recent onderzoek blijkt dat mensen met Europese of Aziatische roots tussen de 1% en soms wel 4% Neanderthaler-DNA in hun genen hebben — een erfenis van ontmoetingen die zo’n 40.000 jaar geleden plaatsvonden.
in veel Afrikaanse bevolkingen zie je trouwens nauwelijks Neanderthaler-DNA terug — simpelweg omdat deze mensen zich buiten Afrika ontwikkelden en daar minder tot geen contact hadden.
We hebben uitgezocht welke zes opvallende eigenschappen en gedragingen aan Neanderthaler-DNA gelinkt kunnen worden. Dit zijn niet de enige Neanderthaler-trekjes natuurlijk, maar wel diegenen waar nu boeiend bewijs voor is. Volgens Sebnem Unluisler, genetisch specialist aan het London Regenerative Institute, zijn “deze invloeden slechts een klein stukje van de puzzel die van ieder mens een uniek individu maken”.
Benieuwd wat u wellicht nog met onze uitgestorven familieleden deelt? Lees snel verder — van nicotinegebruik tot ochtendmens zijn, van dikke steile lokken tot de reactie van uw lichaam op COVID-19.
Snel verslaafd aan nicotine? Dat kan Neanderthaler-DNA zijn
Onderzoekers van Vanderbilt University ontdekten in 2016 een verrassend verband tussen een bepaald stuk Neanderthaler-DNA en een hogere kans op nicotineverslaving. Best bijzonder eigenlijk, omdat tabak in Europa pas sinds de 16e eeuw opkwam. Toch blijkt onze oerbrein soms wat gevoelig voor verslaving — en dat heeft zo z’n evolutionaire wortels.
Dikker en steil haar — bedankt Neanderthalers
“Neanderthaler-DNA is in verband gebracht met verschillen in haardikte en haarstructuur. Veel mensen met Neanderthaler-voorouders hebben steiler of net wat dikker haar,” aldus Unluisler. Er zijn zelfs genetische varianten gevonden die ook betrokken zijn bij rood haar — dat zagen we vroeger vaker bij Neanderthalers dan bij moderne mensen.
Altijd vroeg wakker? Oermens in de genen
Een onderzoek uit 2025 (ja, heel recent!) laat zien dat Neanderthalers die in Eurazië leefden, meer te maken hadden met seizoenswisselingen dan hun Afrikaanse tijdgenoten. Daardoor had hun biologische klok zich zo aangepast, dat ze doorgaans vroeger wakker werden. Vooral in noordelijke gebieden — denk aan Scandinavië of het Nederlandse Waddengebied — was het handig om een interne klok te hebben die makkelijk meebeweegt met daglichtveranderingen.
Volgens onderzoeker Tony Capra (University of California, San Francisco) “helpt een sneller lopende biologische klok je om beter te anticiperen op seizoensverandering. Dus: wie vlot uit bed is, heeft misschien een beetje Neanderthaler in zich!”.
Een opvallend hoge neus? Misschien wel uit de ijstijd
Wetenschappers van het University College London ontdekten in 2023 dat een gen van Neanderthalers zorgt voor een hogere neus — van neusrug tot neuspunt. Het vermoeden: zo’n neus is ideaal om koude lucht op te warmen voordat het in je longen terechtkomt. Praktisch gezien: ideaal voor voorouders die in frisse, Europese klimaten woonden. Nog steeds terug te zien in familieportretten uit bijvoorbeeld Groningen of Limburg.
Kans op ernstige COVID-19? Opletten geblazen
Het klinkt bijna als sciencefiction, maar bepaalde genetische fragmenten op chromosoom 3 — afkomstig van Neanderthalers — blijken samen te hangen met een verhoogde kans op een ernstig verloop van COVID-19. De afgelopen jaren is er veel onderzoek naar gedaan. Het blijft belangrijk om als risicogroep extra op te letten tijdens een virusgolf.
Moeilijk bruin worden? Daar kan geen zonnebank tegenop
Onderzoek door het Max Planck Instituut in Leipzig bracht aan het licht dat varianten van Neanderthaler-genen onze huid- en haarkleur beïnvloeden. Sommige mensen krijgen hierdoor sneller een lichtere huid — handig voor het absorberen van extra vitamine D als je in een gebied woont met weinig zon, zoals ons kikkerlandje. Maar daardoor kunt u ook merken dat bruin worden simpelweg niet in uw genen zit.
conclusie: onze voorouders leven stiekem nog steeds in ons voort. Van de bushalte in Amsterdam tot een koffietentje in Maastricht — misschien herkent u zichzelf in één van deze Neanderthaler-trekjes. Kijken of uw vrienden hetzelfde hebben? Deel deze weetjes, u verrast ze zeker.
